Tweede Kamerlid Ard van der Schreur heeft begin juni 2014 het wetsvoorstel Mediation ingediend bij de Tweede Kamer. Mediation is een vorm van conflictoplossing waarbij een onafhankelijke derde, de Mediator, partijen begeleidt om samen tot een oplossing van hun geschil te komen. Kerngedachte van het wetsvoorstel is dat partijen éérst proberen onderling tot een oplossing te komen, alvorens een advocaat in te schakelen en/of een gerechtelijke procedure te starten. Maar ook tijdens een gerechtelijke procedure dient door de rechter steeds bekeken te worden, óf inzet van mediation nuttig is. Het kabinet wil het inzetten van mediation als vorm van conflictoplossing bevorderen, door mediation vast te leggen in de wet.
Voordeel van mediation boven andere vormen van conflictbeslechting is, dat bij mediation partijen zélf overeenstemming bereiken. Zij lossen niet enkel het geschil (het symptoom), maar ook het onderliggende conflict (het probleem) op. Zonder oplossing van het onderliggende conflict wordt immers het geschil niet opgelost.
Met verankering van mediation in de wet, worden o.a. de volgende doelen beoogd:
- Het begrip Mediator wordt wettelijk vastgelegd;
- De mediationovereenkomst wordt wettelijk omschreven;
- Op voorhand uitdrukkelijk overeengekomen mediationclausules zijn bindend. Partijen zijn dan verplicht om mediation te proberen, vóórdat de rechter zich over een geschil uitlaat.
- Partijen kunnen overeenkomen dat voor bepaalde onderdelen van hun geschil, of voor hun hele geschil, de mediator een beslissing geeft.
- Aan de vaststellingsovereenkomst kan gemakkelijk executoriale werking worden toegekend.
- Op voorhand dienen partijen aan een rechter kenbaar te maken of op voorhand mediation is geprobeerd, en zo nee, waarom niet.
- De rechter kan partijen tijdens de procedure alsnog doorverwijzen naar mediation
Het huidige wetsvoorstel Mediation bestaat uit drie onderdelen:
Wet registermediator
Het wetsvoorstel regelt de invoering van een register voor mediators. Uitsluitend mediators die voldoen aan specifieke eisen ten aanzien van kwaliteit en integriteit komen voor inschrijving in aanmerking. De eisen aan inschrijving – met inbegrip van de jaarlijkse toetsing ervan – zullen voor een belangrijk deel bij algemene maatregel van bestuur worden vastgelegd. Het wetsvoorstel ontneemt partijen niet de mogelijkheid om bij mediation gebruik te maken van niet-geregistreerde mediators. Verjaringstermijnen van rechtsvorderingen kunnen alleen worden gestuit in geval van inzet van geregistreerde mediators. Tot slot bevat dit wetsvoorstel de invoering van een tuchtrecht voor registermediators.
Wet bevordering van mediation in het burgerlijk recht
In het Burgerlijk Wetboek (BW) en het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) worden enkele wijzigingen opgenomen die beogen de positie van mediation als logisch alternatief voor de traditionele rechtspraak te verankeren en te versterken. Daartoe wordt allereerst de mediationovereenkomst een wettelijke basis gegeven in Boek 7 BW. Dit artikel regelt onder meer de vertrouwelijkheid van de mediation, alsook op welke wijze een mediationovereenkomst tot stand komt en wordt beëindigd. Bij wet wordt geregeld dat het inleidende processtuk (de dagvaarding of het verzoekschrift) een mededeling bevat dat mediation beproefd is en, indien ervoor gekozen is om geen mediation toe te passen, waarom dat het geval is. Het uitgangspunt is dat de rechter een zaak aanhoudt – daartoe opgeroepen door een geïntroduceerd wettelijk vermoeden – indien naar zijn oordeel ten onrechte niet overwogen is om mediation toe te passen, en partijen alsnog verwijst naar een registermediator. Voorts regelt het wetsvoorstel dat partijen tijdens een mediation bepaalde onderdelen van hun geschil met een juridisch karakter op een eenvoudige en snelle manier langs elektronische weg aan de rechter voor kunnen leggen voor een beslissing op dit juridische knelpunt. Hiermee kunnen zij op korte termijn een beslissing krijgen van een rechter zodat de mediation snel vervolg kan krijgen.
Om de afspraken die tijdens de mediation door partijen zijn gemaakt en vastgelegd zijn in een vaststellingsovereenkomst juridisch af te dwingen (=executoriale titel) moeten partijen op dit moment óf de overeenkomst door een notaris laten vastleggen in een notariele akte óf een procedure starten bij de rechter om een executoriale titel te verkrijgen. Dit wetsvoorstel introduceert nog een optie: de mediator kan de (vaststellings)overeenkomst digitaal aanbieden aan de rechtbank met het verzoek deze te bekrachtigen. De rechter toetst de overeenkomst marginaal. Ten slotte wordt bepaald dat uitdrukkelijk (op voorhand) overeengekomen mediationclausules in contracten bindend zijn als zij voldoende duidelijk en concreet zijn.
Wet bevordering van mediation in het bestuursrecht
Dit wetvoorstel ziet op de aanpassing van de Awb en de Algemene wet inzake rijksbelastingen (hierna: AWR), ter stimulering van het gebruik van het instrument mediation binnen het bestuursrecht. Uitgangspunt zou moeten zijn dat als een belanghebbende aan een bestuursorgaan verzoekt om toepassing van mediation, behoorlijk bestuur met zich meebrengt dat dit verzoek wordt ingewilligd. Daarbij moet het bestuursorgaan wel redelijke voorwaarden kunnen stellen. Bij de beoordeling van de vraag of mediation geschikt is als oplossing van het probleem, dienen bestuursorganen dan ook uit te gaan van het principe ‘ja, tenzij’. Een voorbeeld van een geschil dat zich niet leent voor mediation is de beoordeling van een zuivere rechtsvraag. In dat soort geschillen zullen de partijen in de regel goed met elkaar communiceren en is het doel van beide partijen zo snel mogelijk te komen tot het oordeel van de hoogste rechter.
Als het bestuursorgaan besluit geen mediation toe te passen terwijl hierom nadrukkelijk was verzocht door een belanghebbende, dient dit in de beslissing op bezwaar te worden gemotiveerd.
Streven is om mediation ook in het belastingrecht de toepassing van het instrument mediation te stimuleren.
Via
KennisvanVanRiet.nl houden wij u op de hoogte van de nadere ontwikkelingen met betrekking tot wetsvoorstel Mediation.
