Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie
Turboliquidatie is een wettelijke mogelijkheid waarbij rechtspersonen (meestal besloten vennootschappen) relatief snel en eenvoudig kunnen worden beëindigd zonder faillissement
[1].
De verwachting van de wetgever is dat, ondanks de aanzienlijke steunmaatregelen, een groot aantal ondernemers die getroffen zijn door de gevolgen van de uitbraak van het COVID-19 virus, op korte termijn tóch hun bedrijf willen beëindigen door middel van de turboliquidatie. Deze toename brengt naar de verwachting van de wetgever tijdelijk een verhoogd risico mee op misbruik van de turboliquidatie. De zorgen over het misbruik zien met name op de situatie waarin de rechtspersoon eindigt met achterlating van schulden zonder verantwoording. Daarom is een wet in de maak die dit misbruik zou moeten voorkomen. De consultatiefase waarbij belanghebbenden input kunnen verstrekken aan het Ministerie van Justitie en Veiligheid over nut en noodzaak van deze wet, is onlangs afgerond. De meeste partijen onderschrijven het belang en de noodzaak van het wetsvoorstel. De verwachting is dan ook dat de wet spoedig wordt aangenomen en ingevoerd. Het wetsvoorstel zorgt voor extra administratieve lasten voor ondernemers die op deze wijze een vennootschap willen beëindigen. De sanctie als de formaliteiten niet in acht worden genomen, is niet mals.
Daarom zet ik in deze bijdrage kort uiteen wat de impact van de nieuwe regelgeving zal zijn voor ondernemers. In vervolgreeksen op deze blog, zal ik andere mogelijkheden bespreken om tot een afronding van de onderneming te kunnen komen al dan niet gevolgd door een doorstart. Hou daarom deze bijdrages in de gaten.
Hoe verloopt een turboliquidatie?
De huidige regeling dat rechtspersonen zonder baten ophouden te bestaan op het moment van ontbinding (ook wel de Turboliquidatie genoemd), is ingevoerd in 1994 tegelijk met de ontbindingsbevoegdheid van de Kamer van Koophandel (“KvK”).
[2] Destijds werd het wenselijk geacht dat lege inactieve rechtspersonen op eenvoudige wijze konden worden beëindigd. In het geval een rechtspersoon zonder baten wordt beëindigd door middel van ontbinding, schrijft de huidige wet voor dat daarvan opgave moet worden gedaan aan het handelsregister van de KvK. Bij het beëindigen van een rechtspersoon via deze weg hoeven er aanzienlijk minder juridische en boekhoudkundige formaliteiten in acht genomen te worden, dan bij een vereffening met baten. Daardoor biedt de huidige regeling ondernemers in de praktijk de ruimte om toe te werken naar een situatie waarin geen baten meer zijn op het tijdstip van ontbinding. In die gevallen worden eerst eventuele rechtsbetrekkingen afgewikkeld, baten te gelde gemaakt, schulden betaald en een eventueel overschot uitgekeerd aan de rechthebbenden (doorgaans de aandeelhouders).
Dat er feitelijk kan worden vereffend buiten faillissement en buiten een wettelijk vereffeningstraject, wordt als een voordeel beschouwd. Misbruik ligt alleen wel op de loer. De huidige wet geeft wel mogelijkheden aan benadeelde schuldeisers om in te grijpen door middel van het instellen van een aantal verschillende procedures. Daarvoor hebben die schuldeisers echter informatie nodig, die bij een ontbinding zonder baten veelal niet beschikbaar is, anders dan een gedeponeerde jaarrekening van het voorgaande boekjaar.
Onregelmatigheden die schuldeisers benadelen in geval van een ontbinding zonder baten, zijn vaak vergelijkbaar met onregelmatigheden die zich voordoen in de fase voorafgaand aan een faillissement. Gedurende het faillissement is er vervolgens de curator die conform diens wettelijke taak, onderzoekt ten behoeve van de schuldeisers, of deze onregelmatigheden hebben plaatsgevonden en of dit hersteld kan worden door de schade te verhalen op de veroorzakers. De curator heeft allerlei wettelijke bevoegdheden om de benodigde informatie en administratie boven water te halen. Een gedupeerde schuldeiser die geconfronteerd wordt met een ontbonden B.V. heeft veelal een informatieachterstand. De positie van die schuldeiser wordt door de tijdelijke wet Transparantie Turboliquidatie verbeterd, zo is de gedachte.
Belangrijkste punten wetsvoorstel
1. Als er gekozen wordt voor een turboliquidatie, moet het bestuur binnen tien werkdagen na de ontbinding bij de KvK deponeren:
a) balans en staat van baten en lasten m.b.t. boekjaar van ontbinding;
b) schriftelijke opgave van redenen voor ontbreken van baten en indien van toepassing het onbetaald laten van schuldeisers;
c) slotuitdelingslijst, indien voorafgaand aan de ontbinding crediteuren zijn betaald. De slotuitdelingslijst vertoont kenmerken van een slotuitdelingslijst in faillissementen en omvat: bevoorrechte vorderingen, door pand of hypotheek of retentierecht gedekte vorderingen, de uitkeringen daarop en hetgeen is overgebleven; en
d) jaarrekeningen, indien die nog niet zijn gepubliceerd.
2. Van deze deponeringen doet het bestuur mededeling aan de schuldeisers.
Kortom, een ondernemer zal actief moeten aantonen dat de schulden van de later ontbonden vennootschap volgens de wettelijke rangorde zijn voldaan. Die rangorde is voor leken soms lastig. Het verdient aanbeveling om dan ook tijdig te sparren met een in het insolventierecht gespecialiseerde advocaat die deze materie beheerst. Zeker nu de wetgever de sanctie van het kunnen opleggen van een civielrechtelijk bestuursverbod koppelt aan overtreding van onder meer de voorgaande punten. (voor meer informatie daarover, zie mijn eerdere bijdrage:
https://avvr.nl/aanpak-faillissementsfraude-uitbreiding-faillissementswet/)
VOETNOTEN
[1] De wettelijke basis is te vinden in artikel 2:19 lid 1 onderdeel a en lid 4 BW.
[2] Memorie van Toelichting, Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie.
